Onze telefoon speelt een steeds grotere rol in ons leven, en met de komst van het supersnelle 5G netwerk zal dat niet minder worden. Hoe ga je als yogi bewust om met alle voordelen en nadelen van online?

‘Voornemen: vaker offline’

Yogi Heleen: ’s Nachts zet ik mijn mobiel en die van mijn kinderen altijd op vliegtuigstand, tegen de straling. Maar nu lees ik in dit artikel dat je eigenlijk het wifi-kastje in huis moet uitzetten. Goed punt, natuurlijk. En helemaal offline gaan en de natuur in, dat wil ik sowieso vaker doen. Maar verder omhels ik alle voordelen van online zijn. De weg vinden met Google maps, even online een restaurant reserveren, Netflix: ik ben er dol op!’

Dit jaar moet het 5G-netwerk in Europa van start gaan. Ook in Nederland krijgen we hiermee te maken. 5G is de opvolger van het nu door ons gebruikte 4G; het heeft – heel simpel gezegd – een hogere frequentie en is dus veel sneller. De voordelen van 5G worden vaak beschreven: supersnel internet, ruim baan voor de zelfrijdende auto en voor het zogenoemde Internet of Things (oftewel slimme apparaten, zodat je straks met je mobiel ook de verwarming, koelkast en lift kunt aansturen), tot aan de opkomst van hele ‘smart cities’.

Wat de effecten zijn van die hogere frequentie, daar zijn de meningen over verdeeld. Volgens sommigen zou het ons mensen en de aarde verder opwarmen. Het zou invloed hebben op hersengolven, op onze bloeddruk, op ons hart, de vruchtbaarheid en stresshormonen. In 2017 stuurden 180 wetenschappers en artsen uit 36 landen een brandbrief aan de Europese Unie. Zij willen uitstel van het 5G netwerk, totdat er onafhankelijk onderzoek is gedaan naar de mogelijke gezondheidseffecten: ‘5G zal de blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden aanzienlijk verhogen boven op de reeds bestaande 2G, 3G, 4G en wifi. Die straling is bewezen schadelijk voor mens en milieu.’ De wetenschappers geven aan dat uit sommige onderzoeken blijkt dat er een verband is tussen straling en hersentumoren, alzheimer en onvruchtbaarheid bij mannen.

Antistralingsdekentje

Maar er zijn ook talloze onderzoeken die aantonen dat er geen sprake is van gezondheidsrisico’s. Op basis van al die onderzoeken bij elkaar stelt de Gezondheidsraad dat het 5G-netwerk net als 4G veilig is, zolang er aan de internationale limieten voor blootstelling aan de elektromagnetische velden wordt voldaan. Ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zei in januari in een nieuw rapport dat er vooralsnog geen reden is om aan de schadelijkheid te twijfelen. Het Rijksinstituut vindt het wel belangrijk om de ontwikkelingen op de voet te volgen.

Dat het onderwerp bij veel mensen leeft, bleek wel toen de website Holistik over dit onderwerp publiceerde. Het bericht werd meteen meer dan duizend keer gedeeld op Facebook, vertelt Karlijn Visser van Holistik. ‘Dat is heel veel, het onderwerp leeft, ik denk dat mensen er onzeker over zijn.’ Zelf was ze aanwezig bij een demonstratie in Den Haag tegen de introductie van 5G. ‘Vooral de mooie kanten ervan komen in het nieuws: het is goed voor de economie, voor bedrijven, voor internationale handel. Maar het baart mij ook zorgen: er moeten straks twintigduizend extra satellieten de ruimte in. Wat doet dat met ons? Met onze gezondheid?’

Zelf gebruikt Visser een antistralingsdekentje, ‘voor als je bijvoorbeeld ’s avonds met de iPad op schoot zit te Netflixen, om je buik te beschermen. Het dekentje gaat overal mee naartoe. En ik heb bepaalde stenen en kristallen in mijn huis tegen straling. Ik weet niet zeker of die werken of dat het bijgeloof is, maar ik heb er een fijn gevoel bij.’

Zombies

Of en hoe schadelijk de straling en daarmee 5G is, daar komen we waarschijnlijk niet op korte termijn achter. Maar wat we ons wel kunnen afvragen is wat we van ons eigen internetgedrag vinden. Zijn we wel gebaat bij razendsnel en altijd beschikbaar internet? ‘Willen we als zombies verslaafd aan telefoons door het leven gaan?’ vraagt Visser zich hardop af, en ze geeft het antwoord erbij: ‘Ik eigenlijk niet. We moeten niet vergeten om naar onszelf terug te gaan, af en toe. Waar ben ik, wat wil ik? Wil ik Facebooken, of door het bos wandelen, of met vrienden eten? Wil ik snel iets opzoeken op internet wat ik toch meteen weer vergeet, of liever mijn oma even spreken?’

In het groene Ede en Oosterbeek geeft Vera Develing Yin yogalessen (connectyin.com). Zij is niet in de ban van haar mobiel, ze heeft geen Facebook, geen Instagram en geen LinkedIn. WhatsApp wel, maar de notificaties op haar telefoon staan uit. ‘Ik hou van door het bos wandelen, van lezen, haken. Al die dingen voelen veel meer vervullend en voedend dan online zijn.’ Haar telefoon schakelt om tien uur ’s avonds vanzelf uit; om wakker te worden gebruikt Vera een aparte wekker. ‘Het liefst doe ik alles met aandacht: autorijden, afwassen, fietsen, wandelen, tandenpoetsen. Meer offline leven begint met bewustwording. Je zou kunnen beginnen met elke keer dat je je telefoon oppakt een keer diep in- en uitademen. Elke bewuste ademhaling is er weer één die ervoor kan zorgen dat je brein even pauze neemt. Je zult merken dat hoe vaker je dit doet, hoe rustiger je wordt, en dat op den duur misschien zelfs je behoefte aan online zijn verschuift.’

Contact met jezelf

Liese Schram (lieses.nu) geeft als yogadocent meerdaagse retreats, juist om mensen los te weken uit hun bubbel van stress, werk en online leven. ‘Ik kom zelf uit een burn-out; de maatschappij waarin we leven is heel uitdagend. Elke dag is er de uitdaging om in plaats van in je hoofd, meer in je lichaam te gaan leven. Laat het af en toe tot je doordringen: hé, er hangt nog een heel lijf onder mijn hoofd.’ Ook zelf vindt ze dat niet altijd gemakkelijk, ze gebruikt internet bijvoorbeeld voor haar werk, ‘een bedrijf starten is nu eenmaal makkelijker online’. Maar in plaats van continu afleiding zoeken in je telefoonscherm, kun je ook proberen vaker contact te maken met jezelf. Ze geeft als tips: ‘Ga in de trein een beetje voor je uit turen, in plaats van onmiddellijk je telefoon erbij te pakken. Wat is er vandaag gebeurd, hoe zit ik hier? Je kunt altijd een bodyscan doen: in de rij voor de kassa, als je ergens wacht. Hoe staan mijn voeten? Als je zit: waar zitten mijn billen op? Hoe voelt mijn hart, mijn buik? Als ik opsta, ga ik eerst douchen, eten, mediteren, misschien schrijven – eerst even bewustzijn creëren van mezelf voordat ik mijn mobiel van de vliegtuigstand af haal. Ik geloof echt dat vaker offline leven meer rust brengt, meer acceptatie, meer genegenheid. Eigenlijk geloof ik dat het leidt tot een betere wereld.’

Bewuster aan/uit

Wil jij ook vaker offline leven of minder in contact komen met straling? Probeer deze tips eens:

• Vraag jezelf af of je altijd bereikbaar wilt zijn. De telefoon kan best af en toe even uit.
• Draag je mobiel niet dicht op je lichaam.
• Als je veel belt, gebruik dan oortjes of een koptelefoon. Of AirPods, hoewel Bluetooth ook werkt met elektromagnetische velden. Die zijn wel iets zwakker dan het zendsignaal van je mobiele telefoon.
• Schakel ’s nachts behalve je mobiel ook je wifi in huis uit.

Beeld: Jared Rice