Over Natarajasana

Alles heeft een begin en een eind. Ook de aarde in 
haar huidige vorm eindigt op een dag. De aardse tijdperken zijn echter zo lang, dat we er maar eentje 
van het begin tot het einde meemaken. De god Nataraja ziet ze wél allemaal voorbijkomen, van begin tot eind. Voor hem is elk tijdperk even kort als een hartslag. Nataraja is een van de vele verschijningen 
van Shiva en degene die ervoor zorgt dat elk tijdvak 
op het juiste moment eindigt. Hij doet dat door te dansen – wild, met overgave, terwijl zijn dreadlocks 
rond zijn hoofd zwieren, de cobra die om zijn nek hangt er bijna af vliegt en hij met zijn rechtervoet op iets trapt wat eruitziet als een dwerg of een klein kind. Hij danst vol vuur en passie, en tegelijk met liefde, mededogen en rust. Hij danst zodat datgene wat moet eindigen, vernietigd wordt. Hij danst zodat er ruimte ontstaat 
voor iets nieuws. Hij danst omdat alles op aarde zijn eigen tijd en plaats heeft. Of, zoals The Byrds het jaren geleden zongen: ‘To everything there is a season 
and a time to every purpose under heaven.’

Persoonlijke cyclus

Alles wat is begonnen zal zich een tijdje voortzetten, maar zal ook weer eindigen. Dit artikel is begonnen, zet zich voort en zal eindigen, waarmee het ruimte maakt voor iets nieuws: het volgende artikel in dit geval. Dit stuk heeft zijn eigen tijd en plaats, net zoals jij dat hebt. Je tijd en plaats zijn begonnen dankzij Nataraja, die al dansend ruimte voor je bestaan maakte, en zal eindigen wanneer hij jouw persoonlijke cyclus volbracht acht.

Vernietiging is vooruitgang

Die cyclus van begin, voortzetting en einde wordt samsara genoemd en dat is het enige onderwerp van deze godheid. Onder de naam Nataraja danst Shiva te midden van een cirkel van vlammen terwijl hij met één voet op de demon Apasmara staat – ofwel de dwerg, het kind. Apasmara staat voor onwetendheid en dat is precies wat Nataraja overstijgt, want hij ziet en weet alles. Daardoor kent hij geen angst: niet voor de vlammen om hem heen of voor de cobra om zijn nek, en ook niet voor destructie of voor het einde. Hij vernietigt zonder schuldgevoel of terughoudendheid, omdat hij weet dat een einde, dus ook de dood, niets is om bang voor te zijn. Hij weet dat de as die overblijft na zijn vernietigende dans juist vruchtbare grond is voor een nieuw begin.

Alles gaat voorbij

Natarajasana, de houding die naar Nataraja is genoemd, nodigt ons uit om net zo door het leven te dansen als hijzelf: vrij, wild, vol over-
gave en passie, maar tegelijkertijd met liefde, mededogen en rust. Hij leert ons dat je vrij
van angst mag zijn. Dat word je automatisch wanneer je beseft dat alles verandert. Zodra je dat weet, zodra je dat ten diepste voelt, ben je vrij. Je hoeft je dan niet meer vast te klampen aan alles in je leven: je relaties, werk, geld, maar ook aan je yoga practice – omdat je weet dat alles op aarde zijn eigen tijd en plaats heeft.

Moed en mededogen

Om in Natarajasana te komen heb je veel van de kwaliteiten nodig die Nataraja in zijn dans laat zien. Je hebt overgave nodig voor de diepe achteroverbuiging – iets waar ook moed bij komt kijken, aangezien het kwetsbaar kan voelen om je hart zo veel ruimte te geven. Je hebt mededogen en liefde nodig voor jezelf, zodat je met een zachte blik naar jezelf kunt kijken als je in de balanshouding wiebelt en er wellicht uit valt. Je hebt passie nodig, zodat je je niet laat afschrikken door de houding, maar door blijft gaan met oefenen. En je hebt rust nodig: de rust om door te ademen terwijl je op één been balanceert terwijl je je hart opent, achteroverbuigt en je voet vastpakt.

Vrij leven

Door met al deze aspecten te spelen op je mat, ontwikkel je vanzelf de kwaliteiten die Nataraja ons laat zien, zodat je uiteindelijk ook buiten je mat vrij, wild, vol overgave en passie, vol liefde, mededogen en rust door het leven danst.

Stap voor stap

Oefenen? Zo kom je in Natarajasana – voor de gevorderde versie, waarbij met beide handen je voet vastpakt:

• Kom staan met je voeten op heupbreedte en met lengte in je rug.
• Breng je gewicht op je rechtervoet en til al inademend je linkervoet op.
• Breng je linkervoet naar achteren en pak hem achter je vast met je linkerhand, aan de binnenkant van je voet.
• Maak nu terwijl je inademt meer lengte in je rug en open je borst. Zo maak je een achteroverbuiging.
• Draai ver­ volgens je linkerarm zonder je voet los te laten, zodat je je arm kunt buigen en je elleboog omhoog wijst.
• Terwijl je ruimte blijft maken in de borst, buig je verder achterover, til je je linkervoet hoger op en breng je op een inademing je rechterhand omhoog.
• Uitademend buig je je rechterarm en pak je met je rechter­ hand je linkervoet vast. Adem door.
• Herhaal aan de andere kant.

Meer yogaoefeningen? Ontdek ons online platform Yoga by Happinez, boordevol meditatie- en yogalessen van de beste docenten.

Beeld: Christine Hewitt