Diep gaan ‘zitten’ in de Stoel, oftewel Utkatasana: sommige mensen lukt het niet. Maar dat wil niet zeggen dat deze houding haar werk dan niet doet. Yogadocente Anat Geiger legt uit hoe het anatomisch werkt.

Anat Geiger leidt Yin yogadocenten op volgens de inzichten van Paul en Suzee Grilley. 

Anat: ‘Als je kijkt naar Utkatasana, dan zal niemand snel het enkelgewricht aanwijzen als beperkende factor. Misschien denk je eerder aan onvoldoende kracht in de bovenbenen of gebrek aan flexibiliteit. Beide worden bepaald door je spieren, en die heb je voor deze houding ook nodig. Maar wat hier aan de hand is, zijn botten die op elkaar drukken. De twee fysieke redenen waarom houdingen niet lukken “volgens het plaatje”, zijn spierspanning of botcompressie, of beide. Bij Jaap is duidelijk sprake van het laatste. Voor hem is het onmogelijk het esthetische doel van de houding te bereiken. Zijn scheenbeen en sprongbeen (het bot dat het been verbindt met de voet) drukken op elkaar. Dat wil absoluut niet zeggen dat deze houding voor Jaap nutteloos is. Hij kan wel degelijk bereiken waar deze houding voor bedoeld is, namelijk het versterken van de spieren in de bovenbenen, rug, schouders en borst. Utkatasana is een krachtige houding die het hele lichaam versterkt. Wat Jaap kan doen om toch dieper in de houding te komen, is een opgerolde deken onder zijn hielen leggen. Daarmee compenseer je de beperking die er is bij de buiging van de enkel. Mischa is een duidelijk geval van enorme beweeglijkheid. Hij kan met het grootste gemak helemaal op de grond komen in deze houding. Maar zijn houding is niet beter of slechter dan die van Jaap. Esthetisch zou je misschien kunnen denken dat het beter is, maar functioneel niet.’

Twee varianten van de Stoel

Mischa (50), rechts op foto: ‘Voor yoga heb ik een heel makkelijk lijf, maar daardoor heb ik me nooit superieur gevoeld. Het is beroepsdeformatie. Voor een danser is het vanzelfsprekend om lenig te zijn; dat is het eerste waar bij een dansopleiding op wordt geselecteerd. Als danser ben je constant in beweging, en het gaat erom hoe het er van buiten uitziet. Door Iyengar yoga leerde ik stil te staan en heel nauwkeurig mijn lichaam van binnenuit te begrijpen. Deze vorm van yoga gelooft in een perfecte alignment. Het pogen om dat te leren beheersen heeft me heel veel bewustzijn in mijn lichaam opgeleverd. Later ben ik overgestapt naar andere yogavormen. Ik vond Iyengar yoga uiteindelijk te dogmatisch en werd aangetrokken door yogaleraren die de zachtere en spirituele kant meer benadrukten. Bij Iyengar heb ik een ABC geleerd, om later bij Anat poëzie te kunnen ervaren!’

Jaap (50), links op de foto: ‘Ik kan prima in Utkatasana staan, alleen kan ik op een gegeven moment niet dieper in de houding komen. Of tenminste, het kan wel, maar dan blijven mijn knieën achter mijn tenen. Buigen vanuit mijn enkels lukt niet. Ik heb geen pijn, maar het is alsof ik op iets hards stuit. Als ik met mijn vingers voel aan de voorkant van mijn enkel, dan voel ik daar dunne botjes zitten. Een soort kippenbotjes. Omdat die daar zitten, kan ik bijvoorbeeld bij de Downward Facing Dog mijn hielen niet op de grond zetten. Ik dacht eerst dat dat kwam doordat mijn hamstrings niet soepel genoeg zijn. Maar als ik op de grond zit met mijn benen recht voor me uit, kan ik helemaal naar voren buigen. Met stijve hamstrings is dat niet mogelijk. Ik heb altijd een bepaalde mate van eigenwijsheid gehad, heb mezelf nooit geforceerd in een houding die ik vanwege mijn enkels niet kon doen. Dankzij Anat weet ik nu waarom ik bepaalde houdingen niet kan en kwam ik tot het inzicht dat ik niet zozeer eigenwijs was, maar gewoon goed naar mijn lichaam luisterde.’

Welke variant van De Stoel past bij jou?

Beeld: Saskia van Osnabrugge, Houdingen: Anat Geiger, www.myfatyogi.com