Vol concentratie en focus bezig zijn is in deze tijd vol afleiding op z’n zachtst gezegd een uitdaging. Maar Dharana – ‘eenpuntige aandacht’ – is te leren. Met deze oefeningen kalmeer je je geest en leer je je gedachten beheersen. En kom je dichter bij die bron van innerlijke vrede, kracht en stilte in jezelf.

De Schelp

Voor deze oefening heb je een schelp nodig. Zoek er eentje die je raakt; vanwege de vorm, kleur of afmeting. Leg de schelp op een tafeltje of op de grond (of het zand) voor je neer, zodat je makkelijk je aandacht erop kunt richten. Ga op een stoel of in kleermakerszit zitten en begin de oefening door een paar keer diep in en uit te ademen. Richt vervolgens je aandacht op de schelp. Begin met het zo nauwkeurig mogelijk observeren van de schelp. Welke vorm heeft de schelp? Welke kleuren zie je? Staat er een tekening, een patroon op of zie je lijnen? Neem het allemaal bewust in je op zonder er een waardeoordeel aan te geven. 

Schelpen zijn het uitwendige skelet van weekdieren, zoals slakken en mosselen. Zodra het weekdier sterft, wordt de schelp door de zee­stroming meegevoerd om uiteindelijk op het strand aan te spoelen. Laat je gedachten gaan over de lange reis die de schelp heeft afgelegd en het wonderlijke toeval dat hij uiteindelijk hier bij jou is terechtgekomen. In de spirituele wereld staat een schelp symbool voor de goddelijke overwinning van het licht op de duisternis. Krishna blies op een schelpenhoorn om de duistere krachten angst aan te jagen. Sluit je ogen en voel hoe de schelp je inspireert
om je eigen innerlijke licht naar voren te brengen.

De Kaarsvlam

Een concentratieoefening voor op een mooie, zwoele zomeravond. Steek een kaars aan en ga er op een stoel of meditatiekussentje voor zitten. Sluit je ogen en chant drie keer een mantra, bijvoorbeeld ‘OM’. Doe je ogen open en richt al je aandacht op de kaarsvlam. Voel dat de vlam deze paar minuten de enige werkelijkheid is. Wanneer er afleidende gedachten opkomen, laat je die gewoon voorbijgaan alsof het wolken zijn die langsdrijven. Blijf steeds met je aandacht bij de vlam. Probeer te voelen dat je inademing vanuit de kaarsvlam komt. En wanneer je uitademt, voel je dat je ademhaling weer terugkeert naar de vlam. Zo breng je een innerlijke verbinding met de kaarsvlam tot stand. Wees je bewust van het pure licht en de warmte die de vlam uitstraalt. Focus je na een paar minuten op het topje van de vlam en voel hoe de intensiteit van je concentratie toeneemt. Sluit daarna je ogen en probeer diezelfde vlam nu in je hartchakra te voelen, in het midden van je borstkas. Voel hoe het licht en de warmte van die innerlijke vlam je eigen hart verwarmt en verlicht. 

De Stip

Deze oefening belichaamt de essentie van concentratie. Teken een zwarte stip op een stukje papier en plak dat op ooghoogte op de muur, afhankelijk van hoe je gaat zitten. Ga op een stoel of op een meditatiekussen zitten, ongeveer twee meter ervóór, en concentreer je op de stip. Kijk niet naar de muur of het papier, maar alleen naar de stip. Wanneer er gedachten opkomen, ga je niet met die gedachten mee, maar blijf je met je aandacht bij de stip. Elke keer dat er zich toch een gedachte aan je opdringt, laat je die los en breng je je focus weer terug naar de stip. Probeer na een tijdje te voelen dat je één bent geworden met de stip, alsof je gehele bestaan zich in de stip bevindt. Voel vervolgens dat je met je concentratiekracht dwars door de muur heen dringt. Stel je voor dat je vanaf de andere kant van de muur naar jezelf kijkt. Zie jezelf zitten, terwijl je je nog steeds op de stip concentreert. Wanneer je kunt voelen dat je gehele bewustzijn, je ziel, zich aan de andere kant van de stip bevindt en vandaaruit je lichaam observeert, is je concentratie perfect. Als je deze oefening regelmatig doet, kun je grote vooruitgang maken in je Dharana.

Mantra

Het chanten van een mantra is een effectieve manier om een diepe staat van concentratie te bereiken. Kies een mantra uit die je inspireert. Bekende mantra’s zijn ‘OM’ (ook wel ‘het geluidloze geluid’ of ‘de oerklank van het universum’ genoemd), ‘Shanti’ (Sanskriet voor ‘vrede’) en ‘Supreme’ (Engels voor ‘allerhoogste’). Ga op een stoel of meditatiekussentje zitten en haal een paar keer diep adem. Sluit je ogen en begin met het herhalen van de mantra. Neem de tijd voor elke herhaling en doe het in je eigen tempo. Probeer je volledig te identificeren met de klank en de betekenis van de mantra. Voel de subtiele trilling die de klank teweegbrengt en stel je voor hoe die zuivere vibratie je hele lichaam vult met positieve energie. Ook hier laat je afleidende gedachten los en keer je steeds weer met je aandacht terug bij de klank. Doe dit vijf tot tien minuten, of kies een van tevoren vastgesteld aantal herhalingen. Bij die laatste optie kun je een mala of kralensnoer gebruiken om de tel bij te houden. Leg de mala over je wijsvinger en schuif met je duim bij elke herhaling telkens één kraal over je wijsvinger heen totdat je de hele mala bent rondgegaan.

Beeld: Unsplash