Goed: je hebt besloten om je mat uit te rollen en met yoga te beginnen. Na het eerste enthousiasme komt de weerstand. Vandaag echt geen zin… Hoe houd je het vol, zodat je alle voordelen van een yoga practice kunt ervaren?  

Stijve spieren, herhalende gedachten die maar door blijven razen of de verbinding tussen hoofd en hart niet meer voelen. Er is een reden waarom je van ‘nieuwsgierig naar yoga’ nu op het punt bent gekomen dat je deze duizenden jaren oude practice een onderdeel van je leven wilt laten zijn. Maar hoe houd je het vol? Hoe breng je discipline in je beoefening? In de yogafilosofie vinden we houvast in de yama’s en niyama’s, de ethische principes die de basis vormen van de yogi levensstijl. De yama’s gaan vooral over hoe we ons naar de buitenwereld gedragen. Ze bevatten morele normen en waarden, zoals geweldloosheid, zelfbeheersing en niet hebzuchtig zijn. De niyama’s zijn richtlijnen voor hoe je je naar jezelf toe gedraagt, zoals zuiver zijn en tevredenheid beoefenen. De derde niyama, Tapas genoemd, gaat over zelfdiscipline ontwikkelen. Tapas zegt dat we toegewijd moeten zijn aan onze yoga­beoefening om zo kracht in lichaam en geest te ontwikkelen. Met doorzettings­vermogen bouw je aan je practice, je karakter en je spirituele groei. 

De les die bij jou past

Tapas wijst ons op werken aan zelfdiscipline, maar gaat ook over moed en passie. Beginnen met yoga vraagt in zekere zin moed. De moed om aan iets nieuws te beginnen, een yoga­studio in te stappen waar je niemand kent, oefeningen en houdingen te doen waarin je ongemak ervaart. Met passie wordt vol­houden vanzelfsprekender. Het helpt als je een yoga­-
vorm vindt die bij je past, waarbij je voelt dat diep van binnen een hartstocht wordt aangewakkerd. Sommige lessen richten de aandacht vooral op het fysieke, andere lessen leggen juist
weer meer nadruk op het spirituele aspect van yoga. Hatha yoga is een heel toegankelijke yogavorm en een goede eerste kennismaking. Deze yogastroming kent geen duidelijke oprichter of goeroe en is daardoor niet rigide, maar open van karakter. Vaak wordt Hatha yoga gezien als de basisvorm van yoga waar veel andere yogavormen uit voortgekomen zijn. Tijdens de les leer je de klassieke yoga­poses die bij andere stijlen terugkomen. Die kennis kan je meer zelfvertrouwen geven om door te gaan met yoga en andere yoga­vormen te verkennen. De laatste jaren worden yogalessen grofweg verdeeld in twee stromingen: yin en yang. Het taoïstische concept van yin en yang berust op het idee van tegenovergestelde krachten die elkaar nodig hebben om in balans te zijn. Yang staat onder andere voor mannelijke energie, verandering, beweging, activiteit en hitte, terwijl yin staat voor vrouwelijke energie, onbeweeglijkheid, stabiliteit, passiviteit en kou.

“Yoga is bedoeld om je uit je comfortzone te halen”

Johan Noorloos, yogaleraar en oprichter van De Nieuwe Yogaschool in Amsterdam

“Er zijn duizend-en-een redenen om te beginnen met yoga en al die redenen zijn legitiem. Maar houd altijd in gedachten dat yoga in de kern een reis naar bewustwording is. Om een keuze te maken uit het enorme aanbod aan lessen, denk ik dat je goed moet kijken naar jouw karaktereigenschappen. Ben je een yang-persoon die van actie en veel beweging houdt, onrustig en ongeduldig is, sla dan zeker de Yin yogales niet over. Leef je juist meer in de vertraging en ben je meer een yin-persoon, probeer dan Ashtanga, Vinyasa of een andere yang-georiënteerde les. Yoga is namelijk bedoeld om jou uit je comfortzone te halen. Weet dat er sowieso onaangename momenten voorbij zullen komen, want de yogahoudingen zijn zo ontworpen dat ze je uitnodigen om je grenzen te verkennen. Denk op momenten van ongemak niet: ik ben niet goed in yoga. Als je weerstand voelt dan doe je het júíst goed! Weerstand maakt je sterker. Het helpt je meer in je kracht te staan, een verwerkingsproces in gang te zetten en te voelen wat je misschien liever niet wilt voelen. Zie weerstand en het verleggen van grenzen als groeipijn. Dat is iets anders dan blessurepijn, oftewel de pijn die je voelt als je jezelf forceert en te ver over een grens gaat. Tijdens de les is het de verantwoordelijkheid van de leraar om jou als leerling heel bewust uit je comfortzone te halen en grenzen te laten opzoeken. Maar als leerling is het te allen tijde jouw verantwoordelijkheid je grenzen te bewaken. Niemand kan voor jou bepalen waar jouw grenzen liggen en tot hoever jij ze kunt verleggen. Ook de leraar niet.”

denieuweyogaschool.nl 

Lekker zweten 

Typisch ‘yange’ yogavormen zijn Hot yoga, Iyengar yoga, Ashtanga yoga en Vinyasa yoga. Eigenlijk allemaal vormen waarbij de focus vooral ligt op actie, beweging en kracht. Bij Bikram yoga doe je een vaste serie van 26 houdingen in een tot 40 graden verwarmde ruimte. Onder de iets vrijere noemer Hot yoga beoefen je eveneens yoga in een verwarmde ruimte, maar kan de serie houdingen van les tot les verschillen. Zowel Bikram als Hot yoga is vooral geschikt voor wie yoga ziet als een work-out. Je motivatie is de voldoening die je krijgt van hard werken en flink zweten. Wil je vooral heel precies en nauwkeurig werken aan het beheersen van de klassieke yoga­houdingen, probeer dan eens Iyengar yoga. Het uitgangspunt van oprichter B.K.S. Iyengar (1918-2014) was het streven naar de juiste alignment van een houding. Je werkt met ver­schillende props, hulpmiddelen zoals touwen en blokken, om je lichaam in de stand te krijgen die volgens Iyengar correct was. Zoek je juist naar meer flow in je practice, dan is Ashtanga of Vinyasa yoga geschikter. Bij Ashtanga doe je een vaste serie van houdingen die in elkaar overlopen. Een moderne variant van Ashtanga yoga is Vinyasa of Flow yoga, waarbij de leraar vrijer omgaat met welke yoga­houdingen er in een les aan bod komen. 

“Begin met de basics, zodat je de juiste techniek aanleert”

Suze Retera, yogaleraar, psycholoog en traumatherapeut 

“Geef jezelf de kans om verschillende stijlen en docenten uit te proberen. Er zo open mogelijk in stappen levert je waarschijnlijk het meeste op. Of een les tegenvalt kan van veel factoren afhangen, niet in de laatste plaats je eigen stemming. Als je meteen een paar lesjes boekt, is de kans kleiner dat je na één les afhaakt. Daarnaast kun je na de les ook tips vragen aan de docent of bij de receptie. Heb je bijvoorbeeld een Vinyasa les gedaan en vond je het veel te snel gaan, dan kunnen zij je adviseren welke les of docent beter bij je past. En ik raad je aan om met de basics te beginnen. Boek een paar beginnerslessen of een beginnersworkshop, zodat je met de juiste techniek van start gaat. Sommige houdingen en bewegingen komen vaak terug, en een verkeerde techniek kan op den duur blessures geven. Eenmaal aangeleerd is het nog best lastig om een verkeerde techniek weer af te leren. Beter dus om het meteen goed te doen. Dan kun je zonder blessures je practice volhouden en ervan genieten!” suzeretera.com 

Pad van overgave

Bij discipline denken we al snel aan het harde, fysieke werken op de mat zoals je dat bij yang georiënteerde yoga ziet. Maar ook tijd vrijmaken voor zelfobservatie en overgave, en daarvoor elke week of misschien zelfs elke dag terugkomen op je mat, vraagt discipline en motivatie. De vijfde niyama, Ishvara Pranidhana, vertelt ons dat we ons moeten overgeven aan iets wat groter is dan onszelf, namelijk het universum. Op de mat kun je deze overgave beoefenen met Yin yoga, Restorative yoga of Yoga Nidra. Yin yoga leert ons dat we ook bij overgave weerstand tegenkomen. De uitdaging is niet snel van de ene naar de andere houding te bewegen, maar minutenlang in dezelfde houding te blijven. Dat lijkt heel passief. Maar wie volhoudt, ontdekt dat er op subtiel niveau heel veel gebeurt. Door lang in een houding te blijven, stimuleer je je fascia, je bindweefsel. Fascia heeft een webachtige structuur en ligt als een vlies tussen en om de spieren, botten, gewrichten, organen en tussenholten. Naarmate je fascia soepeler wordt, kan levensenergie, prana, beter door je lichaam stromen. Dat merk je niet na een of twee lessen, maar pas na een aantal weken of zelfs maanden. Volhouden is ook een kwestie van erop vertrouwen dat dit zal gebeuren. Een yogavorm die een stap verder gaat in het proces van overgave is Restorative yoga. Bij deze yogamethode blijf je ook lang in dezelfde houding. Maar anders dan bij Yin yoga, zoekje geen stretch of weerstand op. Met dekens, kussens, blokken en andere props leer je jezelf in een houding zo te ondersteunen dat je nergens spanning ervaart. Je voelt jezelf gedragen in een houding, waardoor je tot een diepe staat van ontspanning kunt komen. Daarmee geef je je lichaam de ruimte om uit te rusten en te herstellen. Nog een stap verder gaat Yoga Nidra. Je ligt met je ogen dicht en geeft jezelf helemaal over aan een geleide mediatie. De stem van je leraar leidt je door verschillende fasen van tot rust komen, waardoor je steeds dieper wegzakt in ont­spanning, tot het moment waarop je in een toestand tussen waken en slapen komt. In deze fase vertragen de hersengolven en ervaar je fysiek, mentaal en emotioneel een diepe rust.

“Gun jezelf tijd om vertrouwd te raken met de beoefening”

Irene Le Roy, yogaleraar en oprichter van Moon Yoga Club in Bergen

“Mensen die beginnen met yoga weten dat yoga bijdraagt aan een flexibeler en sterker lichaam, en toch hoor ik vaak dat ze zichzelf verontschuldigen met: ‘Maar ik ben heel stijf hoor!’ of ‘Is het erg als ik niet alles mee kan doen?’. Je hoeft helemaal niet flexibel of sterk te zijn om de voordelen van yoga te ervaren. Als je nieuwsgierig bent naar yoga, begin dan gewoon en laat je niet ontmoedigen als je weerstand ervaart. Gun jezelf tijd om vertrouwd te raken met de practice en met je eigen lichaam. Een goede leraar kan iedere houding zo aanpassen dat die voor jou doet wat ze moet doen. Wat wel heel fijn kan zijn, is je gesteund voelen op jouw yogapad. Creëer een netwerk dat je ondersteunt. Sluit je aan bij een studio of een online groep. Hier vind je gelijkgestemden die allemaal bezig zijn yoga te integreren in hun dagelijks leven. En: maak van je practice een vaste afspraak met jezelf.”  

moonyogaclub.com

Weerstand wegbranden

De straaltjes zweet die langs je lichaam lopen tijdens een Vinyasa les. Eindelijk tot rust kunnen komen door elke week tijd vrij te maken voor Restorative yoga. Of tijdens het zingen van de mantra’s van Ashtanga yoga voelen dat je deel uitmaakt van een groter geheel. De reden waarom yoga een vast onderdeel van je leven wordt na die eerste lessen, is voor iedereen anders. Wat je uiteindelijk steeds weer doet terugkeren naar de mat, is dat er ergens een vlammetje in je is opgelaaid. Tapas, de niyama van discipline, wijst ons ook op een hitte die in ons brandt. Met die hitte kunnen we onzuiverheden verbranden zodat er ruimte komt voor groei. Elke keer weer terugkeren naar de mat levert iets op. Daarom moedigt Tapas ons aan tot zelfdiscipline. De passie en liefde die je gevonden hebt voor jouw manier van yoga beleven, zorgt ervoor dat je het volhoudt. Ook als je even geen zin hebt. Bêh, moet ik weer die mat uitrollen, weer de weerstand in die ene houding voelen… Tapas brandt deze negatieve gedachten weg en geeft moed, passie, discipline. Niet voor niets sprak Sri K Pattabhi Jois ooit de beroemde woorden “Practice, and all is coming”. Je kunt dit opvatten als dat je steeds beter wordt in de yogahoudingen, zolang je maar blijft oefenen en volhouden. Maar gaandeweg zul je ont­dekken dat de schoonheid van yoga en de verdieping die yoga aan je leven geeft, zich als vanzelf ontvouwen.