Als de herfstwind je huid schraal maakt en je hoofd onrustig, kun je je toevlucht nemen tot deze beproefde tips uit de Ayurveda. En dat is fijn, want een seizoenswisseling maakt je net even kwetsbaarder en knabbelt aan je weerstand.

Volgens de Ayurveda, de Indiase geneeskunde, hebben seizoenswisselingen invloed op ons lichaam en onze geest. We zijn tijdelijk kwetsbaarder en ons immuunsysteem is even zwakker. De herfst doet daar nog een schepje bovenop. Dit is het seizoen van vata, een van de drie basiskrachten oftewel dosha’s die volgens de Ayurveda in de natuur aanwezig zijn. Vata staat voor wind en beweging. Daarnaast zijn er kapha (aarde en structuur, winter) en pitta (vuur en transformatie, zomer; lente is een combinatie van pitta en vata).

Deze dosha’s zijn ook in ieder mens te vinden, in een unieke samenstelling. Je voelt je het beste, het fitste als jouw dosha’s met elkaar in balans zijn. Maar onder invloed van voeding, levensstijl, tijd van de dag en het seizoen kan die balans verstoord raken, en dan kunnen klachten en ziekten ontstaan.

‘Typische herfstklachten, die worden veroorzaakt door een teveel aan vata, zijn een droge huid, verkoudheid, pijnlijke gewrichten, lage- rugpijn en verstopping. Ook angst, onzekerheid en onrust kunnen opspelen,’ vertelt yogadocente en ayurvedisch therapeute Victoria Hyndman. ‘In de herfst heeft iedereen er daarom baat bij vata te verlagen.’ Vata is beweeglijk, kou, droog en hard. Met het tegenovergestelde – stabiliteit, rust, warmte, olie en zachtheid – kun je deze energie verminderen.

Wees lief voor je lijf

  • Masseer je lichaam met sesamolie, liefst elke dag en bij voorkeur ’s avonds. Sesamolie beschermt de huid tegen uitdroging en werkt rustgevend op het zenuwstelsel. Laat de olie een kwartiertje intrekken en stap dan onder de warme douche. Doe ook een druppel op je kruin (daar zit je kruinchakra) en masseer de olie met draaiende bewegingen in.
  • Probeer eens oil pulling, je mond spoelen met sesam- of kokosolie. Het versterkt het immuunsysteem en verzorgt je tandvlees. Als alternatief kun je je pink in sesamolie dopen en even je tandvlees masseren.
  • Kleed je extra warm aan, ook als het nog niet zo koud is. Draag een muts om geen warmte via je hoofd te verliezen.
  • Geuren als lavendel, roos, ceder en sandelhout werken rustgevend. Kies qua kleuren – voor je kleding en in huis – voor warme tinten zoals rood en oranje.

Verlaag je tempo

In het najaar is het goed om je tempo wat te verlagen, ook in je yogabeoefening. Zo voorkom je pijnlijke gewrichten, lage rugpijn en constipatie. Een paar simpele aanpassingen zijn al voldoende.

  • De Krijger (Virabhadrasana) is een aardende asana. Focus op kracht en stabiliteit.
  • Vermijd springen of rennen. Dat is te onrustig en belastend voor je gewrichten. Stap dus bijvoorbeeld liever van de staande Vooroverbuiging naar de Plank in plaats van te springen.
  • Vooroverbuigingen brengen je aandacht naar binnen en werken rustgevend. Laat je voorhoofd bij deze houdingen rusten op een bolster of een dik kussen. Je stimuleert zo de energiepunten bij het voorhoofd- chakra, tussen je wenkbrauwen, en dat vermindert stress.
  • Kijk in Downward Dog naar beneden in plaats van naar voren. Zo richt je je aandacht naar binnen en blijf je makkelijker bij jezelf.
  • Bikram en Ashtanga yoga zijn qua stijl minder geschikt voor de herfst. Als je wel deze vorm beoefent, breng dan zachtheid in je bewegingen.

Adem bewust

Vata kun je ook tot rust brengen door op je adem te focussen. De afwisselende-neusgatademhaling kalmeert je geest en brengt de beide hersenhelften in balans; fijn als je onrustig bent. Sluit je rechterneusgat af met je rechterduim en adem in door je linkerneusgat. Sluit je linkerneusgat af met je wijsvinger, houd de adem vast en adem uit door je rechterneusgat. Adem nu in door je rechterneusgat, sluit het af met je duim en houd de adem vast. Adem uit door je linkerneusgat. Dit is één ronde. Begin met vijf ronden en bouw langzaam op tot tien.

Eet kruidig en warm

Warme maaltijden en gekruid voedsel hebben een verwarmend effect op je lichaam. De kruiden en specerijen stimuleren bovendien je spijsvertering.

  • Rauw eten, salades en crackers kun je nu beter laten staan. Kies voor zoete voeding: rijst, pompoen, zoete aardappel, biet, gele linzen. Soep en stamppotten zijn perfect.
  • Olie helpt ook in je voeding tegen de droogte die vata veroorzaakt, dus zorg dat je voldoende vetten binnenkrijgt. Probeer eens met ghee te koken, geklaarde boter. Dit is een goede vervanger voor olie en het helpt tegen allerlei kwaaltjes.
  • Appels, peren en pruimen zijn het fruit van de herfst. Eet ze gekookt, met een beetje kaneel, dan zijn ze lichter verteerbaar. Kies als tussendoortje voor dadels.
  • Begin de dag met verse gemberthee met honing, dit verwarmt.
  • Koffie is heftig voor je zenuwstelsel, dus wees er zuinig mee. Als je het drinkt, neem er dan de tijd voor. Het beste tijdstip is tussen 9.30 en 10.00 uur. Je lichaam wordt dan wat trager en kan wel een beetje stimulatie gebruiken. Voeg warme melk en kardemom toe, dat neutraliseert de zuren en maakt de koffie lichter verteerbaar. Voor de rest van de dag is chai thee een goed alternatief.

Zorg voor ontspanning

  • Las regelmatig tijd in voor stilte en ontspanning. Je kunt bijvoorbeeld mediteren, wandelen in de natuur of gewoon even alle elektrische apparaten uitzetten. Vermijd de overprikkeling van mensenmenigten, harde muziek en snelle films.
  • Waarschijnlijk voel je de behoefte iets meer te slapen. Prima! Ga uiterlijk om 22.30 uur naar bed en stop rond 20.00 uur met tv-kijken of internetten.
  • Heb je last van slapeloosheid of slaap je onrustig, masseer dan voordat je naar bed gaat je voeten met sesamolie. Een kruik op je buik of onderrug verzacht lagerugpijn en verstopping.

Ben jij bekend met Ayurveda?