Medische kennis gaat in de praktijk van holistisch kinderarts dr. Judith Kocken samen met yoga en meditatie. In haar recent verschenen boek Je bent je eigen medicijn beschrijft ze hoe je je lichaam kunt helen door er goed naar te luisteren. ‘Een chronische klacht is een uitnodiging om dieper te kijken.’

Al op mijn vierde riep ik dat ik kinderarts wilde worden,’ vertelt Judith Kocken. ‘Maar toen ik eenmaal geneeskunde ging studeren, vroeg ik me af of ik wel in de goede collegezaal zat. Tijdens mijn opleiding tot maagdarmlever-kinderarts ging het eigenlijk alleen maar over het oplossen van problemen. We leven in een cognitieve wereld waarin we een ziekte willen analyseren, verklaren en fiksen. Door de tijdsdruk in ziekenhuizen hebben artsen maar tien minuten de tijd en kunnen ze zich daardoor alleen maar richten op het probleem, in plaats van op de mens áchter de klacht. Mijn intuïtie zei me dat een chronische klacht een uitnodiging is van het lichaam om aandacht te geven aan een dieper liggende oorzaak. Het Engelse woord human being geeft zo goed weer wat we zijn: een menselijk lichaam met een wezen, een being, erin. Ik wilde niet alleen het fysieke probleem onderzoeken, maar de persoon als geheel centraal stellen. Dus ging ik op zoek naar boeken hierover en ik leerde veel over intuïtie. Maar in die tijd werden zulke zaken nog niet wetenschappelijk onderzocht en was het not done om over gevoelens te praten, zeker niet als dokter.

Daarom ging ik op zoek naar gelijkgestemden. Ik reisde naar Marokko, Myanmar en India, waar ik veel leerde over heling, energie, voeding, Ayurveda, yoga en meditatie. Ik merkte dat het beoefenen van yoga en meditatie mij rust gaf, waardoor ik niet alleen maar in mijn hoofd, maar vooral ook in mijn hart kon zijn. Zo groeide het idee dat kinderen met langdurige klachten zonder fysieke oorzaak hier misschien ook baat bij konden hebben. 

Ik besloot onderzoek te doen naar de effecten van yoga en meditatie in de behandeling. Als we met een groep kinderen yoga deden, zag ik dat de kinderen veel meer contact maakten met hun hart en hun buik. Vaak kwamen daarbij emoties los, zoals verdriet of boosheid. Maar daarna waren ze veel rustiger. Hun buikpijn werd minder, hun welzijn verbeterde en er was minder schoolverzuim. Het werkte.

Geen nummer

‘Nog tijdens mijn opleiding werd ik zelf patiënt. Driemaal raakte ik zwanger en verloor ik het kind tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap. Daarna kreeg ik, naast drie gezonde kinderen, nog driemaal een miskraam. In totaal verloor ik dus zesmaal een kind tijdens de zwangerschap.

De dokters richtten zich tijdens mijn zwangerschappen alleen maar op de groei van de
baby en hadden geen aandacht voor hoe het met mij ging. Dat raakte me, ik voelde me een nummer. Maar ik had de kracht niet ertegenin te gaan. In mijn relatie was er ook veel spanning, omdat mijn toenmalige echtgenoot zijn verdriet overleefde door zich in zijn hoofd terug te trekken. Ook hij had weinig aandacht voor mij. Daardoor voelde ik me eenzaam en gestrest. Het verdriet om het verlies van de eerdere kinderen moest ik binnenhouden. Ik was alleen maar aan het overleven.

Maar wat nog niet voldoende aandacht heeft gekregen, komt vroeg of laat vragen om erkenning. In 2013 werd ik erg ziek: ik kreeg griep en daaroverheen een longontsteking en bloedvergiftiging. Het ziek zijn bood, na al die jaren hard doorwerken, eindelijk ruimte om te rouwen en die gevoelens van machteloosheid en eenzaamheid toe te laten. Ik kon alleen maar huilen, en daardoor ging het langzaam steeds beter met me – het voelde als een opschoningsproces. Het was tijd om mezelf te helen.’

Écht luisteren als holistisch kinderarts

‘Mijn ervaringen als holistisch kinderarts én als “patiënt” sterkten me in het besef dat gezond zijn betekent dat je lichamelijk, emotioneel, mentaal, relationeel en spiritueel in balans bent. En dat die balans alleen maar kan ontstaan als licht en donker er allebei mogen zijn. Ik besloot mijn baan in het ziekenhuis op te zeggen en vanuit een holistische aanpak te gaan werken als holistisch kinderarts in mijn eigen medische praktijk, Kinderbuik&co. Voor mij is daarbij yoga in de ruimere betekenis de basis: vanuit mijn hart op een gelijkwaardig niveau de verbinding aangaan met de ander. Als ik zie dat een kind gespannen is, dan breek ik met een grapje het ijs. Ik luister niet alleen met mijn oren naar wat er gezegd wordt, maar vooral met m’n hart naar wat er gevoeld en verlangd wordt, zonder oordeel. En ik neem veel tijd.

We praten over de klachten, maar ik ben vooral nieuwsgierig naar het kind: wie ben jij en wat heb je nodig om je weer beter te voelen? Ik merk steeds weer dat dit de ander ruimte geeft voor ontspanning, openheid en eerlijkheid, en dat diegene zich meer durft bloot te geven. Het boek dat ik nu heb geschreven, Je bent je eigen medicijn, voelt als een afronding van deze periode: ik deel niet alleen mijn eigen verhaal, maar ook mijn visie als holistisch kinderarts op holistische geneeskunde. Ik gun iedereen de voordelen van die aanpak.

Waren yoga en meditatie vroeger een scheldwoord in de gezondheidszorg, ik merk dat dat begint te veranderen. Steeds meer dokters zijn geïnteresseerd in de holistische gezondheidszorg zoals ik die beoefen, en komen een dag meelopen in mijn praktijk. En dat zijn niet alleen jonge dokters, maar ook artsen van mijn eigen generatie. Hun reacties zijn heel warm: de menselijke benadering spreekt ze aan, en het gebeurt geregeld dat zo’n dokter met tranen in zijn ogen staat. Juist door alle stress en chronische aandoeningen in onze samenleving wordt steeds helderder dat we er niet zijn met het “fiksen” van problemen. Dat alléén is niet genoeg.’

Heb jij wel eens signalen van je lichaam opgemerkt? Wij zijn benieuwd wat jij daarvan hebt geleerd. Deel jouw ervaring in de comments.