In de Indiase gezondheidsleer ayurveda is het monodieet een simpele, effectieve manier om lichaam en geest tot rust te brengen.

Kitchari

Een paar dagen lang beperk je je voedselinname tot het eten van steeds dezelfde maaltijd: kitchari. Een eenvoudige, licht verteerbare maaltijd die voornamelijk bestaat uit basmatirijst, mungbonen, specerijen en, afhankelijk van je constitutie, soms wat groenten en zaden. Kitchari brengt midden in de hectiek van je dagelijks bestaan rust in je spijsvertering. Daardoor krijg je meer energie en helderheid. “Want,” zegt ayurvedisch therapeut Bianca Fabrie, “in ayurveda zeggen we altijd: hoe ingewikkelder je leven, des te simpeler moet je eten. De eenvoud en mildheid van kitchari brengt rust als het leven veel van je vraagt.”

Energieën in balans

In de ayurveda staat de spijsvertering centraal. Volgens het basisprincipe van ayurveda ben je geboren met een bepaald mentaal en fysiek gestel. Dat is je constitutie en die bestaat uit de drie dosha’s: vata, pitta en kapha. Elke dosha bestaat uit twee van de vijf elementen: ether, lucht, vuur, water en aarde. Iedereen draagt alle dosha’s in zich, maar één of een combinatie van twee zijn overheersend. Ben je een vata-type, dan overheerst de lucht-energie, bij pitta overheerst vuur en bij kapha aarde. Leefstijl, stress, voeding en de seizoenen hebben een effect op de balans tussen de drie dosha’s die je in je draagt.

De filosofie van ayurveda is de dosha’s in balans te brengen door je binnenwereld af te stemmen met de buitenwereld. Ayurveda is dus nooit statisch, maar altijd in beweging. Als een bepaalde energie overheerst, dan probeer je die energie te temperen door aanpassingen in je leefstijl en voeding.

Het spijsverteringsvuur

Het belangrijkste doel van het in balans brengen van de dosha’s is een zo goed mogelijk werkende spijsvertering en het optimaal verteren van voeding. In ayurveda heet dit ‘agni’, oftewel spijsverteringsvuur. Bianca: “Pas als je spijsvertering goed functioneert, kunnen voedingsstoffen optimaal hun werk doen. Alles komt terecht waar het moet zijn en wordt opgenomen zoals het hoort om je lichaam en geest goed te laten functioneren. Als we te veel, te zwaar, te vettig of bewerkt voedsel eten, dan ontstaat er een plakkerige substantie. Dat zijn onverteerbare voedingsresten, ama genoemd. Ama nestelt aan de binnenkant van je darmen. Een beetje is niet zo erg, maar als het zich te veel opstapelt blijven er onverteerbare etensresten plakken en dat is volgens de ayurveda de belangrijkste ziekteveroorzaker.

Rust in je spijsvertering

Na een drukke, stressvolle periode, een periode waarin je even geen tijd had om goed voor jezelf te zorgen of bij de wisseling van de seizoenen, is het daarom goed om je systeem even rust te gunnen. Dat is de functie van kitchari.

Je merkt eigenlijk al meteen het effect als je een paar dagen of zelfs maar een dag je eetpatroon beperkt tot het eten van deze lichte, maar voedende maaltijd. Je voelt dat het je lichaam en geest zuivert. Je hebt meer energie, denkt helderder en het geeft je een reset. Bij voeding gaat het niet eens zozeer om wat goed of fout is, maar om het effect dat voeding heeft op je spijsvertering. Als je iets wel of niet eet, heeft dat een gevolg. Als je lichaam schoon en licht voelt, dan pik je beter signalen op van je lichaam. Je zelfkennis is vergroot waardoor je beter aanvoelt wat je lichaam wel of niet nodig heeft.”

Beeld: fotografie en styling door Pia Jane Bijkerk

*Dit artikel kom uit Yoga #3 2025 en is ingekort voor online. Meer lezen over het monodieet? Bestel het nummer hier.