Sofrologie: de weg naar je essentie

Sofrologie is een spirituele leerweg, die je ontspant en dichter bij jezelf brengt. In Nederland is het nog niet heel erg bekend, maar in Spanje en België wel en in Frankrijk wordt het zelfs vergoed door de zorgverzekeraar. Wat is het en hoe kun je zelf aan de slag?

Sofrologie is een een complete methode voor innerlijke ontwikkeling die je via lichaamsbewustwording, positieve visualisaties, een oordeelloze houding brengt bij je diepste kern – het bewustzijn zelf.

Neuropsychiater Alfonso Caycedo (1932-2017) ontwierp het systeem. In Frankrijk zijn inmiddels meer dan veertig opleidingen. Elke sofroloog brengt er zijn eigen nuance in. Je kunt je volledig verdiepen in de leerweg, of er losse elementen uit halen als aanvulling op je yoga of meditatie. “Het gaat allemaal over ervaren,” zegt Laurence Haffmans-Monchamp, een van de eerste sofrologen in Nederland.

Ervaren in je lichaam

Als je naar een sofroloog gaat, wordt je gevraagd wat je voelt in je lichaam. Als je dat niet zo goed weet, dan kan de sofroloog bijvoorbeeld de volgende oefening voorstellen.

• Ga rechtop staan met je handen langs je zij.
• Adem in, maak vuisten van je handen en breng die voor je borst.
• Span je hele lichaam aan, alle spieren, overal, zoveel mogelijk. Blijf zo een paar seconden staan met ingehouden adem.
• Adem dan uit terwijl je ontspant en je handen weer langszij laat vallen. En neem de tijd om te voelen: hoe is het nu in je lichaam? Wat ervaar je?

In de loop van een sessie bij de sofroloog krijg je meer van dat soort oefeningen. En je gaat naar huis met een serie adem- en ontspanningsoefeningen en visualisaties die je elke dag kunt doen. Dat is belangrijk: zelftraining, herhaling.

Het ware werk vanbinnen

Het ware werk is lichaamsbewustzijn ontwikkelen. Mindfulness beoefenen, gericht op jezelf, op je hartklop, de energie in je lijf, zwaarte of lichtheid, warmte en kou, vastzittende spieren en het stromen van de energie als een deel van je zich weer ontspant. Dat brengt bewustwording met zich mee van gevoelens en emoties zoals benauwdheid en moeheid, maar ook van blijheid en ontroering.

Vivance

‘Vivance’ heet dat lichaamsgevoel in de sofrologie. Caycedo geloofde dat lichaam en geest één zijn, en dat bewustzijn de basis is van gezondheid. Hij ontwikkelde zijn methode als alternatief voor de vaak harde medische praktijken van zijn tijd. Inspiratie vond hij in hypnose, yoga, boeddhisme en zen. Zijn gebruik van wetenschappelijk klinkende termen hielp de methode in de reguliere wereld te landen. In sessies worden de termen als ‘fenodescriptie’ of ‘fronische integratiepauze’ tegenwoordig nauwelijks gebruikt. Wel leer je snel werken met de opdeling van het lichaam in zes stelsels.

De 6 stelsels

Caycedo stelde dat we zes stelsels in ons lichaam hebben:

1. Hoofd, hersenen en gezicht, met als centrum het punt tussen de wenkbrauwen.
2. Nek, hals, schouders, armen en handen, met als centrum het midden van de keel.
3. Borst, bovenrug, hart en longen, met als centrum het borstbeen.
4. Maag en bovenste deel van de spijsvertering, lever, nieren, onderrug, met als centrum het middenrif, net onder de ribben.
5. Onderbuik, blaas, onderste deel van de spijsvertering, geslachtsorganen, bekkenbodem, heupen, benen en voeten, met als centrum het punt tussen navel en bekken.
6. Het hele lichaam, met als centrum de navel. Het centrum heet ook wel het integratiepunt: als je dat aanraakt, maak je contact met het hele stelsel. Het centrum van het hele lichaam als ‘megastelsel’ is de navel zelf.

Door deze gebieden bewust te voelen en te ontspannen, kom je dichter bij jezelf.

Zonder oordeel leven

Laurence volgde de opleiding Sofrologie in Parijs. Wat het haar bracht? “Ik voel meer liefde voor mezelf. Ik ben perfectionistisch, maar in de sofrologie leer je waarnemen zonder oordeel: ‘Oké, er zijn nu gedachten, oké, er is nu spanning.’” Ze voelt zich meer verbonden met de natuur en ervaart meer rust. Ook cliënten hebben bijzondere ervaringen: minder angst, beter slapen, sneller herstel. “Maar het is nooit alleen die ene oefening,” benadrukt ze. “Het is het geheel: hoe sta je in het leven?”

Volg ook deze bodyscan meditatie

In deze bodyscan meditatie luister je naar de stem van Rolandjan en ga je stap voor stap delen van je lichaam af. Van gedachten in je hoofd naar het voelen in en van je lichaam.

*Dit artikel kom uit Yoga #1 2025 en is ingekort voor online. Meer lezen? Bestel het nummer hier.