De oude volken van de Andes aanbidden de aarde als een godin: Pachamama. Zij zien het als de grote moeder, die je dus niet uitbuit, maar behandelt met respect en bedankt voor de overvloed die ze ons schenkt. We delen een aantal lessen om in harmonie te leven met moeder natuur.

De aarde als levend wezen

De naam Pachamama komt uit het Quechua, de taal van de oorspronkelijke bewoners van de Zuid-Amerikaanse Andes, afstammelingen van de Inca’s en Maya’s. Pachamama, ook wel Mama Pacha genoemd, betekent ‘Moeder Aarde’. De aarde als een levend wezen, dat ons draagt, voedt en verzorgt. En vraagt om wederkerigheid, omdat dat de natuurlijke gang van zaken is. Wordt ze boos omdat ze wordt misbruikt, dan beeft de aarde. Van oudsher is Pachamama een vruchtbaarheidsgodin die toeziet op het zaaien en oogsten. Ze is zelfvoorzienend en houdt met haar creatieve en beschermende kracht het leven op deze planeet in stand. In de kunst wordt ze vaak afgebeeld als volwassen vrouw die geoogste aardappels en cocabladeren bij zich draagt. De hoge bergen van de Andes zijn haar borsten, en daaraan ontspringen de leven gevende rivieren.

Rituelen

Nog altijd worden in augustus, vlak voor het zaaien, uitgebreide ceremonies en rituelen uitgevoerd om Pachamama te danken en gunstig te stemmen. Bij aanvang van bijeenkomsten en feesten wordt op haar geproost. En in sommige regio’s in de Andes wordt elke dag een ritueel uitgevoerd dat challa heet: een beetje maïsdrank wordt als offer op de vloer gesprenkeld. Wat kunnen wij, in deze tijd en op deze plek, leren van Pachamama?

1. Geven & nemen

Binnen het Inca-sjamanisme is wederkerigheid oftewel ayni een centraal begrip: als je iets krijgt of neemt, geef je ook iets terug. Daarbij gaat het er niet om dat het gegevene net zo groot of kostbaar is als het gekregene; het gaat erom dat de natuurlijke stroom van geven en ontvangen in beweging blijft. Dat geeft leven.

2. Lummelen hoort erbij

Pachamama is een moeder, een vrouw. Door je met Moeder Aarde te verbinden, versterk je je vrouwelijke energie. Waar mannelijke energie gaat over actie, gaat vrouwelijke energie over rust en ontvankelijkheid. Meer zijn dan doen. Luisteren naar de wijsheid van je lichaam, naar je intuïtie. Krachten die, als je de geschiedenis bekijkt, lange tijd onderdrukt zijn geweest. Hoog tijd voor een comeback, en dan in een mooie balans met gezonde mannelijke energie. Want het een kan niet zonder het ander.

Deze balans is belangrijk. Een beetje te lummelen. Vervelen mag – juist dan komen na een poosje de creatieve ideeën. Niet opgelegd van buitenaf, maar helemaal vanuit jezelf.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

3. Vind je natuurlijke ritme

Je verbinden met de natuur doe je door haar letterlijk op te zoeken: de zon, de regen, de wind voelen, de aarde onder je voeten. Hoe meer je buiten bent, hoe meer je het ritme van donker en licht en van de seizoenen ervaart. Net als de natuur hebben wij ook onze eigen ritmen. Op het ene moment voel je je energieker dan op het andere; dat persoonlijke ritme is voor iedereen anders. Je kunt van nature een vroege vogel of juist een nachtdier zijn. Als je daar rekening mee houdt, zit je lekkerder in je vel.

4. Wat heb je écht nodig?

Wie de natuur volgt, weet dat ze in terugkerende cycli werkt: ontstaan, groei en bloei, afsterven, rust, en dan ontstaat weer iets nieuws. In onze maatschappij is één deel – het groeien – uit proportie geraakt. Reclames maken ons wijs dat we meer, meer, meer nodig hebben. Pachamama is erbij gebaat als we voelen wanneer het genoeg is.

‘Genoeg’ betekent voor iedereen iets anders. Het kan goed zijn om je spullen eens onder de loep te nemen. Gebruik je daadwerkelijk alles wat je hebt, of heb je te veel? Misschien kun je ruilen of (uit)lenen. Er is genoeg.

*Dit artikel kom uit Yoga #3 2025 en is ingekort voor online. Meer lezen? Bestel het nummer hier.

Beeld: illustratie door Lemon Fee