Niet oordelen is een prachtig ideaal. Maar hoe pak je dat aan? En word je geen saaie, kleurloze figuur als je nergens meer een oordeel over hebt? Byron Katie was in één klap haar oordelen kwijt.

‘Door niet te oordelen, schep je stilte in je geest’, schrijft Deepak Chopra in zijn bestseller De zeven spirituele wetten van succes. Daarom zou je volgens hem elke dag moeten beginnen met het voornemen: ‘Vandaag zal ik over niets dat gebeurt oordelen.’ Oordelen is het voortdurend evalueren van dingen als goed of slecht, legt Chopra uit. ‘Als je voortdurend aan het evalueren bent, aan het classificeren, etiketteren en analyseren, veroorzaak je veel onrust in je innerlijke dialoog.’

Als de oordelen zijn verdwenen, blijft er liefde over

Alleen nog maar pure levensvreugde

Je hoort weleens over mensen die in één klap door al hun oordelen heen breken en in een innerlijke stilte en vrede terechtkomen. Dat blijkt dan niet het resultaat te zijn van een braaf programma à la Deepak Chopra; het overkomt zo iemand juist doordat hij of zij zichzelf totaal heeft laten gaan in het negativisme. Zoals de Amerikaanse therapeute Byron Katie. Byron Kathleen Reid was tien jaar lang depressief, op het suïcidale af. Ze zat volkomen vast in oordelen als: ‘Mijn man moet meer van me houden’ en ‘mijn kinderen moeten me meer waarderen.’ Ze raakte steeds dieper in de put, verloederde en belandde uiteindelijk in een opvanghuis. Op een ochtend werd ze daar wakker, op de grond naast haar bed, en al haar oordelende gedachten waren als bij toverslag verdwenen. Er was alleen nog maar pure levensvreugde. Plotseling kon ze alles loslaten wat haar daarvoor zo had beziggehouden: haar depressiviteit, het ellendige gevoel dat ze al zo lang had. Ze realiseerde zich dat niets zo hoefde te zijn als ze het tot dan toe had aangenomen. Het waren alleen maar gedachten, oordelende gedachten die haar afsneden van het geluk.

The Work

Uit deze verlichtingservaring kwam een methode voort, The Work, waarmee ze nu de wereld rondtrekt. ‘I love reality’ is een van de gevleugelde uitspraken van Katie. In plaats van de werkelijkheid te bekritiseren, stelt ze, kun je er beter van houden. Want de werkelijkheid blijft toch de werkelijkheid, of je er nu een oordeel over hebt of niet. Blijft over de vraag: ben je nog wel een leuk mens als je nooit meer een oordeel velt? Ook daarover heeft Katie iets te zeggen. Als de oordelen verdwenen zijn, zegt ze, blijft er liefde over, en een liefdevol mens is per definitie een fijn mens. In een nieuwsbrief schrijft ze dat ze vaak hoort dat mensen liever vasthouden aan hun oordeel, omdat ze anders bijvoorbeeld geen vredesactivisten meer zouden kunnen zijn. ‘Als ik me niet meer druk maak,’ zeggen ze, ‘waarom zou ik dan nog in actie komen?’ Katie antwoordt daarop:‘Omdat liefde vanzelf in actie komt. Het is krankzinnig om te denken dat je verdrietig of woedend moet zijn om de juiste actie te ondernemen. Alsof je een minder aardig en minder actief mens wordt naarmate je gelukkiger en helderder wordt. Alsof iemand die innerlijke vrijheid bereikt, alleen nog maar in een stoel hangt met een straaltje speeksel langs haar kin. Mijn ervaring is dat het omgekeerde gebeurt: liefde is actie.Het is helder, vriendelijk, moeiteloos, en onweerstaanbaar.’

Vier vragen

Onderwerp je eigen oordeel aan een kritische inspectie, met de vier vragen van Byron Katie:

• 1. Is dit waar?
• 2. Kan ik absoluut zeker weten dat het waar is?
• 3. Hoe reageer ik als ik dit denk?
• 4. Wie zou ik zijn als ik deze gedachte niet had?

Daaraan koppelt Katie het principe dat je elk oordeel ook op diverse manieren kunt omdraaien. ‘Mijn vriend houdt niet genoeg van me’ wordt dan bijvoorbeeld: ‘Ik houd niet genoeg van mijn vriend’ of ‘Mijn vriend houdt precies genoeg van mij’. ‘Mijn baas verwacht te veel van me’ wordt ‘Ik verwacht te veel van mijn baas’, of misschien zelfs ‘Mijn baas verwacht te weinig van me’. Als je aandachtig naar die omdraaiing kijkt, zie je dat er doorgaans ook waarheid in zit. Zie ook www.thework.com

Pas jij deze vier vragen van Byron Katie al toe in je leven? Wij zijn benieuwd hoe jij omgaat met het fenomeen oordelen.