Volgens oude tradities zijn de vijf elementen – aarde, water, vuur, lucht en ether – de fundamentele bouwstenen van het leven. Ze zitten in alles om ons heen én in onszelf. Door je bewust te worden van hun invloed kun je meer balans, energie en innerlijke rust ervaren.

De 5 elementaire bouwstenen

Alles in de natuur – van het weer tot je lichaam, van je emoties tot je voeding – wordt beïnvloed door de vijf elementen. Het draait daarbij niet om goed of fout, maar om evenwicht. Is een element uit balans, dan merk je dat vaak aan je energie of emoties. Yoga is een krachtig hulpmiddel om je af te stemmen op de elementen. Elke houding is te koppelen aan een specifiek element. Door bewust met deze elementen te werken in je practice, kun je versterken wat ontbreekt of verzachten wat overheerst. Zo ontstaat er balans – op én naast de mat.

Aarde: Stevig fundament

Aarde staat voor gronding, soliditeit, stabiliteit, geduld, kalmte, zekerheid, bestendigheid en duurzaamheid. In evenwicht voel je je zelfverzekerd, vitaal en sterk, veilig en geankerd in je lichaam en comfortabel met je omgeving. Een disbalans kan zich uiten in vermoeidheid, starheid, onzekerheid, angst of bezitterigheid. Je hebt mogelijk ook geen eetlust.

  • Seizoen: Herfst
  • Chakra: Wortelchakra (Muladhara)
  • Stimuleer met: Yin en Hatha yoga.
  • Houdingen: de Berghouding (Tadasana), Staande Tang (Uttanasana), Krijger I en II (Virabhadrasana), Driehoekshoudingen (Trikonasana’s) en Halve Slang (Ardha Bhujangasana).
    • Tip! Plant je voeten tijdens het uitvoeren van deze houdingen stevig in de grond voor een stabiele basis. Voel zo de verbinding met de aarde en hoe die je draagt.

Water: bewegelijke doorstroom

Water staat voor flexibiliteit, creativiteit, plezier, reiniging, aanpassingsvermogen en sensualiteit. Met dit element in evenwicht voel je je emotioneel in balans en vrij om jezelf te uiten. Je treedt de wereld met een open blik tegemoet en bent in staat je aan te passen waar nodig. Rigiditeit, zwaarmoedigheid en stagnatie zijn signalen van een geblokkeerd water-element. Verslaving kan hierbij de kop opsteken.

  • Seizoen: Winter
  • Chakra: Sakraal chakra (Svadhisthana)
  • Stimuleer met: Power Yoga, Yin, Ashtanga en Hatha.
  • Houdingen: Godin (Utkata Konasana), de Tang (Paschimottanasana), Hurkhouding (Malasana) en de Duif (Eka Pada Rajakapotasana).
    • Tip! Voer de houding elegant en vloeiend uit, met gemak en zonder druk, en probeer in elke fase te voelen wat er in het moment verschijnt, en ook weer verdwijnt.

Vuur: Kracht van transformatie

Het vuur-element staat voor vertrouwen, discipline, motivatie, transformatie, doelbewustheid, onafhankelijkheid en passie. Wanneer dit element in evenwicht is, drijft het je energiek en enthousiast vooruit, precies daar waar je naartoe wilt. Is het uit evenwicht, dan leidt te veel warmte tot ongeduld, woede en irritatie. Een gebrek aan zelfdiscipline, concentratie en besluitvaardigheid duidt juist op een gebrek aan vuur.

  • Seizoen: Zomer
  • Chakra: Zonnevlecht chakra (Manipura)
  • Breng in balans met:
    • Stimuleren: intense yogapractice zoals Hot Yoga of Ashtanga.
    • Energie laten zakken: Hatha of Yin.
  • Houdingen: de Plank (Kumbhakasana), Krijger III (Virabhadrasana), Booghouding (Dhanurasana) en Boothouding (Paripurna Navasana).
    • Tip! Focus op de kracht en de controle die komen kijken bij deze asana’s en zoek de grens op tussen gemak en inspanning. Dat is het punt waarop je zelfvertrouwen zal groeien.

Lucht: geest van het leven

Lucht staat voor intellect, bewustzijn, beweging, verbinding, compassie, vrijheid, begrip, circulatie en communicatie. Lucht in balans haalt geduld, sympathie en vergevingsgezindheid in je naar boven. Het zorgt voor een liefdevol, open hart en gezonde relaties. Ongerustheid, paniek en onbegrip zijn tekenen van een verstoord lucht-element.

  • Seizoen: Lente
  • Chakra: Hartchakra (Anahata)
  • Stimuleer met: Vinyasa.
  • Houdingen: De Kameel (Ustrasana), Cobra (Bhujangasana), Brug (Setu Bandhasana) en Omgekeerde Booghouding (Urdhva Dhanurasana).
    • Tip! Concentreer je tijdens de uitvoering op behendigheid, beweeglijkheid, een evenwichtige ademhaling en voorkom gehaastheid of juist traagheid.

Ether

Bij gebrek aan een specifiek seizoen, is het een beetje een vreemde eend in de bijt, ook omdat ether enigszins ongrijpbaar is. Ether staat voor ruimte, leegte, bewustzijn. Je kunt ermee in contact komen door stil te staan bij de ruimte in jezelf of je bewust te worden van hoe de ruimte om je heen aanvoelt. Je kunt ether stimuleren door middel van meditatie en stilte.

Leven met de elementen

Je hoeft niet altijd op de mat te staan om met de elementen te werken. Als je leert leven in harmonie met deze natuurlijke krachten, leef je dichter bij je eigen natuur. En dat maakt je een gelukkiger mens. Zo kun je de elementen integreren in je dagelijks leven:

  • Aarde: loop op blote voeten, tuinier, eet voedzaam.
  • Water: neem een bad, beweeg vloeiend, laat emoties toe.
  • Vuur: dans, sport, eet pittig, spreek je waarheid.
  • Lucht: adem diep, schrijf, ga uitwaaien, communiceer.
  • Ether: mediteer, staar in de lucht, voel de stilte.

Of maak een klein altaar met voor elk element een symbool – een kaars (vuur), steen (aarde), veer (lucht), schelp (water) en ruimte (ether) – als dagelijkse reminder.