In contact staan met je innerlijke levenskracht is het doel van de uit Japan afkomstige Oki-do yoga. Grondlegger Masahiro Oki combineerde Indiase yoga, oosterse geneeswijzen en vechtkunst tot een levensstijl. ‘We hebben ons eigen medicijn van binnen.’

Met de snelheid en flexibiliteit van een kind rolt Oki-do yogadocente Mizue Tamaki (63) over haar mat. Twee jaar geleden klom ze nog tot vijfduizend meter hoogte in de Himalaya. ‘Zonder voorbereiding,’ vertelt ze erbij. Niet om op te scheppen, maar om aan te geven wat 36 jaar Oki-do yoga beoefenen met haar heeft gedaan.   

Haar women’s class in de Amsterdamse Pijp wordt vandaag bezocht door zeven vrouwen. In deze les wordt specifiek aandacht besteed aan vrouwelijke ‘aandoeningen’ als menstruatieklachten, lage rugpijn en koude voeten. Een van de eerste oefeningen is het bekloppen van de binnenkant van de benen. Bekloppen? Bij de tengere Mizue gaat het er stevig aan toe. Na een tijdje slaan de deelneemsters er vrolijk op los, de benen zijn nu beslist warm en soepel. De oefeningen die volgen lijken niet heel moeilijk – tot Mizue langskomt en haar leerlingen vriendelijk doch beslist in de juiste houding duwt. Hier en daar klinkt gekreun. De uit Japan afkomstige docente, die Oki-do yoga meer dan dertig jaar geleden in Nederland introduceerde, besteedt veel tijd aan correcties. Ze boetseert de lichamen net zo lang tot de pose echt klopt. ‘Bijna’ is voor haar niet goed genoeg. Haar leerlingen worden uitgedaagd tot maximale inspanning. Niet om zichzelf te forceren, maar omdat ze door deze totale overgave leeg worden, waardoor er ruimte ontstaat voor meer levenskracht, zo zegt de leer van Oki-do yoga.

Broodmager en ijzersterk

‘Ik had bij deze yogavorm het idee dat het rechtstreeks op mijn organen inwerkte. De bewegingen zijn subtiel, maar gaan wel heel diep,’ zegt Marjolein Kuijsten (68). Zij is Oki-do yogastudente van het eerste uur. Ooit volgde ze een Oki-do yogaprogramma van tweeënhalve maand in Japan. ‘Het was koud in de yogaruimte, we moesten tegen bergen op rennen, we ontbeten met alleen miso-soep. De docenten hielden je heel goed in de gaten en waren zorgzaam op een onsentimentele manier. Ik kwam broodmager, maar ijzersterk terug.’ Marjolein noemt Oki-do yoga ‘bepaald niet soft’. ‘Van oudsher is het een “mannelijke” soort yoga, streng en dynamisch. Misschien worden wij Nederlanders wel aangetrokken door dat spartaanse element.’

Grondlegger van Oki-do yoga (do betekent ‘weg’) is de Japanner Masahiro Oki (1921-1985). Op basis van zijn levenservaringen combineerde hij Indiase yoga, oosterse geneeswijzen en vechtkunst met elkaar. Het resultaat was een yogavorm die tevens een levensstijl is, met als doel het vergroten van de levenskracht.

Het doel van Oki-yoga is het vergroten van onze levenskracht

Jongensboek

Het levensverhaal van deze yogameester laat zich lezen als een boek. Als jonge man was hij in de Tweede Wereldoorlog spion voor de Japanse regering. In deze hoedanigheid moest hij zich soms vermommen om niet in handen van de vijand te vallen. Zo verkleedde hij zich onder meer als Chinese Lama en Chinese arts. Deze rolwisselingen moest hij perfect uitvoeren, anders zou hij het met de dood bekopen. In Iran werd hij gearresteerd en kwam hij in de gevangenis terecht. Doodsbang voor ophanging zat hij in zijn cel. Zijn medegevangene was een oudere man die, hoewel hij ook bedreigd werd met de dood, steeds rustig en kalm was. Ze praatten veel met elkaar. Deze man, een soefi, leerde hem veel over meditatie. Zowel Oki als zijn celgenoot wist te ontkomen.

Na de oorlog was Masahiro Oki afwisselend smokkelaar, leerling in de ashram bij Mahatma Gandhi, zenmonnik en medewerker van UNESCO. Begin jaren zestig begon hij met lesgeven in Oki-do yoga. Zijn filosofie in een notendop: ‘Ware yogatraining is mensen helpen het contact met hun innerlijke levenskracht te herstellen. De juiste ademhaling, houding, beweging, levensstijl en mentale instelling zijn de middelen om dat doel te bereiken. Hierdoor groeien de eigen capaciteiten, help je die van anderen mogelijk te maken en wordt de vrede bevorderd.’

Nooit meer naar de dokter

Docente Mizue Tamaki past deze filosofie al meer dan dertig jaar toe in Nederland. Naast de les speciaal voor vrouwen geeft ze les in meditatie en in zachtere en meer dynamische yoga, ze leidt retraites, geeft overal ter wereld workshops en leidt leraren op. In Nederland zijn er inmiddels zo’n dertig Oki-do yogadocenten. Op haar 27e zag Mizues leven er een stuk minder zonnig uit dan nu. Ze had een tumor in haar linkerborst en voelde zich somber. Toen ze in aanraking kwam met Oki-do yoga en leerling werd van meester Oki, veranderde haar stemming. ‘Dat kwam mede door de filosofie, die is opbouwend. Niet: ik kan dit niet en ik kan dat niet, maar: laat me dit proberen en laat me dat proberen.’ Ook het samenwerken en gericht zijn op anderen hielpen haar om anders met haar ziekte om te gaan. De tumor en de symptomen van haar ziekte, waaronder pijn in haar borst, verdwenen. Er zijn meerdere zieke mensen die om deze reden hun toevlucht nemen tot Oki-do yoga.

We hebben ons eigen medicijn van binnen

Sinds ze deze yogastijl beoefent, heeft Mizue nooit meer een dokter bezocht. En dat is ze voorlopig ook niet van plan, ‘tenzij ik een ongeluk krijg.’ Mizue: ‘Dat betekent niet dat ik nooit pijn heb of een kwaal. Maar ik probeer zelf uit te vinden welke oefeningen en voeding op dat moment goed voor me zijn. We hebben ons eigen medicijn van binnen.’

Daar ligt voor haar ook de kern van Oki-do. ‘Met deze vorm van yoga willen we mensen  helpen om een innerlijke wijsheid te ontwikkelen voor wat ze nodig hebben.’ Yogaoefeningen horen daarbij, maar ook voeding en een bepaalde levensfilosofie. Om dit doel te bereiken is een wekelijkse les eigenlijk niet genoeg, zegt Mizue. Daarom maakt Oki-do yoga veel gebruik van retraites. Mizue ontvangt haar leerlingen regelmatig voor een week op een boerderij in het Gelderse Laren. ‘Juist door je dagelijkse gewoonten te doorbreken, reageren je lichaam en je geest. Door deze reacties te bestuderen, kun je ontdekken wat goed voor je is. Helaas voelt dat wat goed voor je is niet altijd lekker, zeker in het begin niet. Als een oefening lekker voelt, maar je merkt dat je er snel van gaat ademen, dan is het geen goede oefening voor je. Je ademhaling vertelt altijd de waarheid. Lijkt een oefening heel moeilijk, maar ga je er rustig van ademen, dan is deze houding geschikt voor jou. Je moet wel blijven bestuderen en observeren, want wat gisteren goed voor je was, kan vandaag slecht uitpakken. Mensen veranderen voortdurend.’

Streng dagritme

Ook als het gaat om voeding is er een manier om te controleren of iets gezond voor je is, zegt Mizue. ‘Van eten dat goed voor je is, krijg je een zachte huid en zacht haar. Helaas gebeurt dat niet in een dag. Je moet geduld hebben als je een nieuw dieet probeert en veel mensen hebben dat niet. Ze willen het liefst een instant oplossing.’

Het strakke regime tijdens een retraite maakt het niet voor iedereen aantrekkelijk. Mizue: ‘Dit is geen hotel waar je kunt doen wat je wilt. We leven in een groep, zodat we elkaars strijd meemaken en de anderen en onszelf beter begrijpen. Het dagritme is streng, omdat mensen anders geneigd zijn terug te vallen in hun oude gewoonten. Dan gaan ze snel even winkelen om eten te kopen dat ze gewend zijn. Wij koken voedzaam, maar zonder suiker, kunstmatige toevoegingen of vlees. We eten minder dan de meeste mensen gewend zijn. Als je te veel eet, gaat te veel van je energie in de verbranding zitten.’ Ze lacht: ‘Het is geen strafkamp, hoor. We maken mooie wandelingen en besteden veel aandacht aan persoonlijke begeleiding, daarom houd ik de groepen klein. Mensen die voor het eerst komen, moeten eerst wennen, maar na die week voelen ze zich krachtig en zitten ze vol energie. We vertellen de mensen ook niet hoe ze moeten leven, want dat is voor iedereen verschillend. Maar we willen wel onze kennis delen, zodat ieder z’n eigen wijsheid leert vinden. We geven geen antwoorden, we geven alleen maar hints.’

Uitgangspunten van de Oki-do filosofie

• Kansha – Onvoorwaardelijke dankbaarheid
  Door bewust dankbaar te zijn voor alles, gunstig of niet, kunnen we de waarde en de betekenis van alles inzien en de onzichtbare verbinding tussen alle dingen voelen.
• Zange – Bewustzijn van je tekort aan inspanning
  Door de samenwerking van alle levenskracht zijn wij ontstaan en kunnen we voortleven. We kwetsen onszelf en anderen voortdurend door onze tekortkomingen of ons tekort aan inspanning. Als we ons hiervan bewust zijn, kunnen we onszelf en anderen vergeven.
• Geza – Bescheidenheid
  Wanneer we iemand helpen, moeten we geen beloning verwachten, omdat hulp onvoorwaardelijk moet zijn. We zouden juist dankbaar moeten zijn dat deze persoon een situatie heeft gecreëerd waarin we mogen helpen. Bescheidenheid ontspant het hart en de geest en schept zuiverheid in onszelf.
• Hoshi – Toewijding bij alles wat je doet
  Wij hebben het leven gekregen. Wat we hebben ontvangen, moeten we ontwikkelen en vervolgens met eerbied aan anderen doorgeven.
• Aigyo –Liefde door middel van actie
  Anderen helpen, waarbij we al onze talenten en mogelijkheden gebruiken ter wille van het geluk van anderen, zal tot ons eigen geluk leiden.